Šetnja: Nevidljiva potka orijentalnog Sarajeva – Jasenka Čakarić
Crvena vas poziva na posljednju, šestu u nizu od Šest šetnji kroz stvarni grad:
Nevidljiva potka orijentalnog Sarajeva
koju će voditi Jasenka Čakarić
19.02.2022 u 10.30
Mjesto susreta: mahala Kovači, Ulica Očaktanum kod broja 24
NEVIDLJIVA POTKA ORIJENTALNOG SARAJEVA
Ono što svi znamo je to da je razvoj Sarajeva, kakvog danas poznajemo, započeo u XV vijeku kada su Osmanlije zauzele srednjovjekovnu župu Vrhbosnu, trajno se naselili i ovdje utemeljili orijentalni tip grada, karakterističan po tradiciji funkcionalne odvojenosti stambenih zona – mahala i zanatsko-poslovne zone – čaršije. Znamo i to da su prostornu organizaciju Sarajeva tada obilježili „importovani” feudalni društveni odnosi, religijski i porodični običaji i odnos prema privatnosti (mahale – porodica, komšije, prijatelji, priroda) i javnosti (čaršija – zanati, trgovina, komunikacija, kultura).
A ono što ne znamo (ili što nam nije vidljivo) je to da se intrazonska prostorna organizacija mahala temeljila na načinu života unutar granica islamskih religijskih običaja i dogmi, a da je odnos privatno-javno formirao jedinice urbane matrice čiji je osnovni modul činila jednoporodična kuća. Odnosno, način organizacije svakodnevnog života u mahalama učinio je da su one postale važan znak genius locija stvarne urbane matrice – nevidljiva potka funkcionalne organizacije fizičke strukture grada ovog vremenskog razdoblja.
Proces transformacije te nevidljive potke orijentalnog Sarajeva započeo je krajem XIX vijeka. Tada je feudalno društveno uređenje zamijenjeno kapitalističkim, a prirodna, socijalna i fizička osnova orijentalnog tipa grada srednjeevropskim modelom prostorne organizacije, što je uveliko izmijenilo sarajevsku urbanu tradiciju. Proces transformacije mekog tkiva mahala nastavljen je i u vremenima i u društvenim uređenjima koja su uslijedila, i nažalost još traje, a koncept odnosa privatno-javno više nikada nije zaživio u svom izvornom obliku. Tako danas, obmanuti vibracijama tranzicijskog društva, urbanisti i arhitekti odbacuju tradicionalno kao konzervativno, a novo prihvataju kao napredno i time potiču osiromašenje prostorno-funkcionalne kompozicije mahala, njihovog kulturološkog i socijalnog konteksta, oblikâ i harmonije s prirodom.
Zato ćemo u šetnji razgovarati o svemu ovome što znamo ili ne znamo (ili nam nije vidljivo) o orijentalnom Sarajevu – o ideji da svaka nevidljiva potka grada, kao i čovjek, mora pripadati nekom podneblju, nekom kraju, nekoj tradiciji.
Pridružite nam se!
Jasenka Čakarić je profesorica na Arhitektonskom fakultetu u Sarajevu, pri Katedri za urbanizam i prostorno planiranje. Tu je diplomirala, magistrirala i doktorirala na temama iz oblasti transformacija urbanih konteksta potaknutih vodnim prisustvom. Autorica je i koautorica više naučnoistraživačkih radova i dvije naučne knjige. Učestvuje u izradi ekspertiza i studija iz oblasti urbanizma i prostornog planiranja, a stručnu praksu nadograđuje izradama i realizacijama urbanističkih i arhitektonskih projekata, kao i saradnjom sa istraživačkim institucijama, zavodima i organizacijama.
Prijavite se na info@server1.lab387.com
Projekat podržava German Federal Foreign Office, Goethe-Institut i drugi partneri. goethe.de/relieffund #irf2021
Za dodatna pitanja možete pisati na info@server1.lab387.com